En juist omdat er meer aandacht is voor het praten mét kinderen in plaats van óver kinderen, is het belangrijk al die professionals goede handreikingen te geven voor de wijze waarop zij dit gesprek kunnen voeren. Wanneer een professional zich meer competent voelt, zal deze eerder het gesprek aangaan.

Marike van Gemert richt zich in haar boek op jeugdhulpverleners en andere professionals die in hun werk te maken krijgen met kinderen in onveilige thuissituaties. Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel geeft basisinformatie over kindermishandeling die voor velen wellicht al bekend is. Toch is het fijn dat de schrijver alles zo op een rijtje zet en helder maakt vanuit welke uitgangspunten ze dit boek heeft geschreven.

Deel twee zoemt echt in op de gesprekstechnieken en de houding van de professional en geeft concrete handvatten. Als techniek voor de gesprekken reikt Van Gemert drie pijlers aan waarop de gesprekken rusten: het doel van het gesprek, veiligheid in het contact met het kind en communiceren over je verantwoordelijkheid. Deel drie geeft veel informatie over specifieke doelgroepen en situaties. Zo staan er onder andere tips in voor het praten met jonge kinderen en pubers, kinderen met een verstandelijke beperking en kinderen met ASS.

De voorbeelden geven een goede indruk van hoe een gesprek kan gaan en illustreren tegelijkertijd de verschillende gesprekstechnieken. De lezer krijgt daarmee inspiratie voor de vragen die hij kan stellen. Gelukkig wordt ook benadrukt dat het gaat om meer dan technieken; echt contact maken, authentiek zijn en veiligheid bieden, daar draait het om. Daarbij is het belangrijk je bewust te zijn van je rol. De leerkracht heeft een andere taak en verantwoordelijkheid dan een onderzoeker bij Veilig Thuis en daarmee verschuift ook het doel van je gesprek en de gesprekstechniek.

Praten met kinderen over een onveilige situatie heeft impact op de professional. In plaats van professionele afstand die eerder werd aanbevolen, gaat het tegenwoordig om professionele nabijheid. Daarom is het zo belangrijk eveneens aandacht te besteden aan zelfzorg, om secundaire traumatisering te voorkomen. Maar ook om in het team aandacht te besteden aan de verhalen die je hoort en de impact daarvan op jou als professional.

In alles is te merken dat de schrijver veel aandacht heeft voor de ervaringsdeskundigen: kinderen en jongeren die vertellen wat zij gemist hebben en juist zo hard nodig hadden. Zo eindigt het boek met een mooi citaat van Kim: “Vergeet nooit wat een vriendelijk gezicht, een aai over de bol, een duwtje in de rug kunnen betekenen voor een kind. Dankzij die mensen kan ik nu nog staan.” En dat is waar we uiteindelijk ons werk voor doen, toch? Zorgen dat kinderen overeind blijven staan. En met elkaar zorgen dat de cirkel van geweld wordt doorbroken.

Margreet Timmer is trainer, coach en mediator bij TIMM Consultancy

Bron: Kind en Adolescent Praktijk, Gezien en Gelezen