Behandelmodel biedt richtlijnen in complexe dynamiek seksueel broer zus misbruik
Een gevoelig en kwetsbaar onderwerp waar nog weinig studie naar is gedaan: seksueel misbruik tussen kinderen binnen een gezin. Onderzoeker Aletta Simons, verbonden aan het CHE-lectoraat Duurzame zorg, deed er recent onderzoek naar. “Vaak wordt alleen individuele therapie gegeven aan de broers/zussen die betrokken zijn geweest. Terwijl de gevolgen van het misbruik na een onthulling impact hebben op álle gezinsleden en het onderlinge vertrouwen vaak beschadigd raakt.”Aletta volgde en onderzocht in een langdurige casestudy het therapeutisch proces van één gezin dat therapie volgde bij de Rading Jeugd- en Opvoedhulp, nadat seksueel broer zus misbruik was onthuld. Aan de hand van de resultaten en inzichten uit het onderzoek maakte Aletta een behandelmodel in samenwerking met medewerkers van de Rading.
4,5 jaar onderzoek
Aletta interviewde voor haar onderzoek over een periode van 4,5 jaar elke 2 à 3 maanden de twee therapeuten van de desbetreffende familie over het therapeutisch proces, klachten, interventies en ontwikkelingen. Daarnaast mocht ze meelezen in alle dossiers en gespreksnotities en hield ze interviews met gezinsleden van familie De Vries (pseudoniem).
Wat voor onderzoek heb jij gedaan, Aletta?
“Bij dit gezin –ik noem ze familie De Vries- heb ik onderzocht wat de individuele en relationele gevolgen waren van het misbruik en de grensoverschrijding, welke therapeutische interventies zijn ingezet voor het hele gezin en welke interventies als effectief zijn ervaren. Dit onderzoek was nodig, omdat er vaak alleen individuele therapie gegeven wordt aan de broers/zussen die betrokken zijn geweest, terwijl de gevolgen van het misbruik na een onthulling impact hebben op álle gezinsleden en het onderlinge vertrouwen vaak beschadigd raakt. Dit onderzoek richtte zich dus op hoe alle gezinsleden geholpen zijn.”
Wat voor uitkomsten heeft je onderzoek opgeleverd?
“We hebben door deze langdurige casestudy inzicht gekregen in de relationele gevolgen van misbruik/grensoverschrijding door een broer of zus. Er ontstonden (tijdelijke) breuken in het gezin, de kinderen die betrokken waren, moesten ergens anders gaan wonen. Ook waren er grote spanningen tussen verschillende gezinsleden, en was het onderling vertrouwen ernstig geschaad.”
“In therapie moest eerst gewerkt worden met de ouders aan het creëren van een veilig gezinsklimaat. Ten tweede werd met individuele gezinsleden gewerkt aan het verwerken van trauma’s, voordat er gesprekken tussen broer en zus gevoerd konden worden. Vervolgens was werken aan herstel van onderling vertrouwen mogelijk. Het jarenlange therapietraject van dit gezin heeft uiteindelijk wel geleid tot een veilig gezinsklimaat, verwerking van de trauma’s en er is een herstelproces gaande in het onderling vertrouwen en contact.”
Wat hoop je te bereiken met dit onderzoek?
“Mijn wens is dat er meer aandacht en erkenning komt voor deze specifieke vorm van seksueel misbruik/grensoverschrijding. In de afgelopen jaren word ik regelmatig aangesproken door mensen die dit in hun eigen leven of gezin (van herkomst) hebben meegemaakt, en bij wie de psychische en relationele gevolgen vaak intens en dagelijks aanwezig zijn. Zij geven allemaal aan: er wordt niet of bijna niet over gesproken, er is geen specifieke kennis beschikbaar als je zoekt en hulpverleners hebben vaak geen ervaring in wat nodig is. Ik wil graag bijdragen aan meer kennis en onderbouwing van interventies. Daarnaast hoop ik een steentje bij te dragen aan het doorbreken van de maatschappelijke stilte.”
Behandelmodel
Tot op heden zijn er nauwelijks behandelrichtlijnen voor professionals die werken met gezinnen na deze specifieke vorm van misbruik en grensoverschrijding. Het behandelmodel ‘Interventies na onthulling siblingmisbruik of grensoverschrijding’ dat Aletta samen met medewerkers van de Rading realiseerde, biedt richtlijnen voor professionals die met deze gezinnen werken en vaak overspoeld worden door de enorm complexe dynamiek als gevolg van een onthulling. “Dit behandelmodel kan richting geven aan de behandeling en helpen om vanuit een meerzijdig gerichte houding een gezin te ondersteunen in hun proces”, aldus Aletta.
📆 Woensdag 6 november van 11:30 tot 13:00 uur is er een gratis webinar van Het Centrum Seksueel Geweld over dit onderwerp, Aletta Simons is een van de sprekers. Meer info: Professionals – Centrum Seksueel Geweld
Dicht boek silhouet Publicatie Engelstalig artikel over familie De Vries: ‘We can be family again’