Een kwart tot twee derde van alle jeugdigen maakt voor het achttiende jaar ten minste één ingrijpende gebeurtenis mee. Gelukkig is het merendeel van hen veerkrachtig genoeg om -met steun van anderen – na enkele weken tot drie maanden de draad weer op te pakken en te herstellen. Echter, sommigen ontwikkelen chronische traumagerelateerde klachten. Denk aan een trauma- en stressorgerelateerde stoornis en een brede range van andere psychische problemen, zoals dissociatieve stoornissen, rouw-, angst-, stemmings-, gedrags-, persoonlijkheids- of eetstoornissen (Maercker et al. 2013). Het risico op het ontwikkelen van traumagerelateerde problemen is verhoogd bij jeugdigen die kindermishandeling meemaken, dus bij meervoudig interpersoonlijk trauma (Alisic et al. 2014). Traumagerelateerde klachten bij jeugdigen voorkomen, herkennen en behandelen is cruciaal om gevolgen op latere leeftijd tegen te gaan.

Een beschermende factor tegen het ontstaan van klachten is wanneer het de jeugdige lukt een functionele betekenisgeving over de gebeurtenis te ontwikkelen (Beer & de Roos 2017). Dit kan met behulp van een verhalenmethode. Omdat er verschillende verhalenmethoden bestaan, zien hulpverleners soms door de bomen het bos niet meer. De methoden worden bovendien niet altijd goed ingezet. In dit artikel zetten we de verschillende verhalenmethoden op een rij en lichten we aan de hand van twee casussen toe wanneer en met welk doel ze kunnen worden ingezet.

De ene casus vertelt over Samuel, negen jaar oud, die in een pleeggezin woont. Hij wordt aan- gemeld bij de jeugd-GGZ vanwege toegenomen problemen met slapen en op school. Samuel komt soms thuis met spullen die niet van hem zijn, maar ontkent dat hij ze gestolen heeft. Bij het naar bed gaan kan hij geen afscheid nemen van pleegvader of -moeder. Hij blijft vragen om aandacht en als zijn pleegouders dit proberen te stoppen, escaleert het vaak.

De andere casus gaat over de twaalfjarige Soraya die sinds een jaar in een gezinshuis woont en daarvoor maar liefst zes pleeggezinnen had. Soraya is erg gesloten en haar gezinshuismoeder maakt zich zorgen. Soraya komt haast niet bij hen voor steun of troost en schikt zich volledig naar de wensen van de ander.