‘Straatwijzer’ is een digitale psycho-educatiemodule voor jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) en bijkomende psychiatrische stoornissen, en voor hun ouders. Dankzij onder meer strips, filmpjes en audio zorgt Straatwijzer voor een significante kennisverbetering, blijkt uit studie. Maar er valt mogelijk ook nog wat te verbeteren.
Van de Nederlandse jeugd heeft naar schatting 15% een licht verstandelijke beperking, LVB (Serra, 2016). Alhoewel er geen eenduidige definitie van LVB bestaat, spreekt de DSM-5 van LVB wanneer sprake is van een IQ-score tussen de 50 en 70 à 75. In Nederland wordt vaak een grotere marge gehanteerd, van 50 tot 85. Naast een dergelijke IQ-score dient sprake te zijn van een gebrekkig adaptief functioneren (Moonen e.a., 2018). Zo’n 30 tot 50 procent van jongeren met LVB wordt gediagnosticeerd met een psychiatrische stoornis (Serra, 2016). Hierbij komen gedragsstoornissen en depressies het meest voor (Didden, 2006).
Jongeren met LVB, al dan niet met bijkomende psychiatrische stoornissen, hebben vaak ten gevolge van hun cognitieve tekorten onvoldoende inzicht in hun eigen mogelijkheden en beperkingen, wat kan leiden tot een negatief zelfbeeld en sociaal onaangepast gedrag (De Beer, 2011). Ook de ouders van deze jongeren hebben veelal beperkt inzicht in de sterke en zwakke vaardigheden van hun kind, wat bij hen onder andere kan leiden tot langdurige opvoedingsstress en depressieve klachten (Blacher e.a., 2005). Effectieve psycho-educatie vormt een cruciaal onderdeel van het oplossen van dit gebrek aan (zelf)kennis en de negatieve gevolgen daarvan. Psycho-educatie is een vorm van interventie waarbij de behandelaar informatie verstrekt over de aard, de epidemiologie, de etiologie en de verklaringen voor de aandoening van een patiënt (Pekkala & Merinder, 2002). In de jeugdzorg wordt psycho-educatie succesvol toegepast bij onder andere aandachtstekortstoornissen (ADHD) (Montoya e.a., 2011), autismespectrumstoornissen (ASS) (Van der Meijden & Van der Stegen, 2009) en angststoornissen (bijv. Piacentini e.a., 2011). Door jongeren een reëel beeld te geven van hun sterke en zwakke kanten kan herkenning, acceptatie, een passend verwachtingspatroon en meer zelfvertrouwen ontstaan (Van der Meijden & Van der Stegen, 2009). Voor ouders kan psycho-educatie leiden tot toegenomen kennis en daarmee tot een meer gepaste opvoedingsstijl en bejegening van het kind (Montoya e.a., 2011).
Straatwijzer biedt kennis aan op laagdrempelige manier
Echter, eerdere studies hebben voornamelijk betrekking op psycho-educatieprogramma’s voor normaal- of hoogbegaafde jongeren. Voor jongeren met een LVB in combinatie met psychiatrische stoornissen en voor hun ouders bestaan nog geen evidencebased psycho-educatiemodules over dergelijke problematiek. Wel
