Jongeren en ouders die hulp krijgen van professionals in de sociale sector spelen steeds vaker een rol in de (beleids)ontwikkeling van die sector. ‘Cliëntparticipatie’ heet dat. Op steeds meer plekken wordt het belang gezien van hun unieke kijk op wat wel en niet werkt om mensen effectief te helpen. Ze worden met regelmaat ingezet, zowel om mensen in dezelfde situatie te ondersteunen als om adviezen te geven aan overheid, organisaties en professionals. Het perspectief van de mensen om wie het gaat, is niet alleen uniek, het is ook een onmisbare kennisbron om goed te begrijpen wat wel en niet werkt. En dus om een betere en effectievere professional te worden. Hun kennis en advies is kapitaal, waarvan de sector tot op zekere hoogte de waarde ziet en erkent. Toch leidt het nog veel te weinig tot verandering in organisaties en op de werkvloer. En dat is niet alleen een gemiste kans, het is ook kapitaalvernietiging.

Als je, zoals ik al jaren doe, werkt aan participatieprojecten, leer je dat de feedback van kinderen, jongeren en ouders die te maken hebben gekregen met professionals in grote lijnen consistent is: neem de tijd om aan te sluiten, om mensen écht te zien en te werken aan de relatie. In een van de documentaires waar ik aan werkte, verwoordde een moeder het zo: ‘Veel hulpverleners spelen hulpverlenertje en dreunen dingen op uit een boekje. De mensen die me echt hielpen, waren diegene die gewoon mens waren. Me zagen en hoorden. Ze waren eerst mens en pas daarna professional’. Of een vader die zei: “Het is ‘maar’ jouw werk, het gaat over mijn leven. Veel te weinig hulpverleners hebben dat echt scherp en laten merken dat ze begrijpen hoe het is om mij te zijn. Pas als ik merk dat je dat kunt en doet, neem ik echt iets van je aan en durf ik open en eerlijk te zijn.”

De jongeren van Storytellers, een online jongerenplatform dat een aantal jaar geleden in Groningen werd ontwikkeld, adviseerden de gemeenten in die provincie om ‘speeddaten met hulpverleners’ in te voeren. Zij vertelden allemaal dat de klik met degene die hen hielp heel belangrijk was om die ander