De implementatiefase van een nieuwe interventie bestaat vaak uit het maken van een brochure, het publiceren van een online toolkit of het geven van een paar trainingen. Niet veel later blijkt de nieuwe interventie toch niet helemaal te werken zoals de bedoeling was. Kortom, implementeren is nog niet zo eenvoudig. Leonieke Boendermaker, bijzonder hoogleraar Implementatievraagstukken in de jeugdzorg aan de Universiteit van Amsterdam, onderzoekt hoe jeugdzorgprofessionals de methoden waarmee zij werken goed kunnen toepassen. Volgens Boendermaker, die onlangs haar inaugurele rede hield, kunnen we de jeugdzorg beter laten werken door consequent en systematisch aandacht te besteden aan implementatie, onder andere door meer te focussen op kwaliteit en leren op de werkvloer.
‘Ik hoop dat het straks normaal is om in je werk te blijven leren’
Verbeter de jeugdzorg door meer te focussen op kwaliteit en leren op de werkvloer, betoogt Leonieke Boendermaker. ‘We hoeven geen nieuwe interventies te ontwikkelen. Ga aan de slag met het goed toepassen van de bewezen effectieve interventies die we al hebben.”
Foto: Aleid Denier van der Gon
“Implementatie is een gepland proces, gericht op het op lange termijn gebruiken van evidencebased vernieuwingen in de praktijk. Een bewezen effectieve interventie werkt niet ‘vanzelf’. Veel mensen realiseren zich niet dat daar een eigen implementatieproces voor nodig is en een context of omgeving die implementatie faciliteert. In 2010 begon ik als lector op het terrein van implementatie in de jeugdzorg bij de Hogeschool van Amsterdam. In die tijd merkten bestuurders van de toenmalige jeugdzorgorganisaties op dat ze veel geld uitgaven aan het trainen van medewerkers, maar dat dit niet terecht leek te komen in hun handelen. Ze vroegen zich af wat ze meer konden doen dan trainen alleen. Ik had toen al veel onderzoek gedaan naar allerlei interventies en procesevaluaties en daarbij gemerkt dat deze vaak niet werden uitgevoerd zoals bedoeld. De zogeheten behandelintegriteit ontbrak. We zijn toen bij interventies voor gedragsproblemen bij kinderen en jongeren gaan inventariseren hoe het eigenlijk zat met de ondersteuning van professionals. Een mooi voorbeeld is Multisysteem Therapie (MST). Dit is een intensieve behandeling voor jongeren met gedragsproblemen, die thuis in de gezinssituatie plaatsvindt. Voor deze methode, die in de Verenigde Staten is ontwikkeld, was een heel ondersteuningssysteem opgetuigd dat wereldwijd de implementatie van MST ondersteunt en begeleidt en consultants en experts levert. De resultaten waren goed, mede dankzij die ondersteuning. In Nederland wordt zo’n systeem vaak als