Hoe versterk je schoolloopbaan van uitwonende jongere?
‘Stay on track' onderzoekt hoe de schoolloopbaan kan worden versterkt van jongeren in residentiële zorg. Zij lopen meer kans op voortijdige uitval, terwijl onderwijs een buffer kan zijn tegen het trauma van deze jongeren en hun kansen verbetert.
Jongeren in residentiële zorg vallen, vergeleken met jongeren die andere vormen van jeugdhulp krijgen, vaker voortijdig uit in het onderwijs. Ook lopen deze jongeren vaker een achterstand op. Dit soort ‘breuklijnen’ zijn zorgelijk (Garcia-Molsosa et al., 2021). Een stabiele schoolloopbaan, die vergezeld gaat van steunende positieve relaties, vormt een belangrijke buffer voor de ingrijpende ervaringen die deze jongeren vaak hebben meegemaakt, zoals mishandeling, verwaarlozing en misbruik. Herstel van deze ervaringen heeft veel tijd en aandacht nodig. Naast de juiste behandeling vindt een groot deel van dat herstel plaats door het opdoen van positieve ervaringen in het dagelijks leven, bijvoorbeeld in het (pleeg)gezin of op een leefgroep, en op school (Coppens et al, 2022). Een succesvol schoolbeloop vergroot bovendien de kans op een positieve persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie. Hoewel er in onderzoek steeds meer aandacht is voor het identificeren van factoren die de schoolloopbanen van jongeren in residentiële zorg beïnvloeden, is kwalitatief onderzoek waarin de stemmen van de jongeren zelf worden gehoord schaars (Garcia-Molsosa et al., 2021).
Hoe belangrijk de stem van jongeren zelf is, bleek nog eens in maart van dit jaar, toen Jason Bhugwandass het rapport Eenzaam gesloten naar buiten bracht. Dit rapport, over de ervaringen van jongeren op kortdurende observatie- en stabilisatie-afdelingen (Zikos) in de gesloten jeugdzorg, bracht een schokgolf teweeg in de jeugdzorg. In lijn met Artikel 12 van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de Rechten van het Kind hebben jongeren het recht om gehoord te worden en deel te nemen aan besluitvormingsprocessen. Juist voor jongeren die te maken krijgen met residentiële zorg is dit van belang, aangezien hun leven vaak voor een groot deel wordt bepaald door volwassen verzorgers, wetgeving en/of gerechtelijke bevelen. Participatie is een fundamenteel mensenrecht, maar kan ook bijdragen aan het proces van herstel van ingrijpende jeugdervaringen. De participatie van jongeren is daarom ook in het kader van wetenschappelijk onderzoek belangrijk (Bramsen e.a., 2019).
Project ‘Stay on Track’
Stay on Track (SoT) is een project dat zich specifiek richt op het versterken van de schoolloopbanen van jongeren die (tijdelijk) niet thuis kunnen wonen, door een uithuisplaatsing, ggz-opname of andere reden. Het is een vierjarig onderzoeksproject (2020-2024) dat is opgezet vanuit de Regionale Kenniswerkplaats Jeugd ST-RAW (Samen Transformeren Rotterdamse Academische Werkplaats).
In SoT staan de ervaringen van jongeren centraal. SoT maakt gebruik van participatief actieonderzoek (PAO) waarmee gestreefd wordt naar verbetering van de situatie van de
