In instellingen voor kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) en vaak bijkomende psychiatrie is vaak sprake van agressief gedrag tussen jeugdigen en tussen jeugdigen en medewerkers.
Waarom dit onderzoek?
Dit kan voor beide partijen veel negatieve gevolgen hebben. Wanneer agressie wordt beantwoord met bijvoorbeeld straffen of discipline, kan dit leiden tot stress en traumatische ervaringen en een langere opnameduur bij de jongeren en tot gevoelens van angst en machteloosheid bij de medewerkers. Het is dan ook van groot belang deze agressie te verminderen. Geweldloos Verzet, ook bekend als Non-Violent Resistance (NVR), is een methodiek die zich op een interactionele manier richt op het verminderen van agressie en het herstellen van de relatie tussen de opvoeder en de jeugdige. De methodiek is gebaseerd op de filosofie van Gandhi en Martin Luther King in hun sociale politieke strijd en komt voort uit de methode ‘Non-Violent Resistance: A New Approach Violent and Self-Destructive Children’, in 2004 ontwikkeld door de Israëlische psycholoog Haim Omer en anderen. Alle onderdelen werden aangepast aan de residentiële setting en het werken met LVB-jeugdigen. Zo is het taalgebruik vereenvoudigd, zijn pictogrammen toegevoegd en worden oefeningen door middel van rollenspel aangeboden.
Wat was je doel?
Enerzijds wilden we toetsen of de aanpassing voor de doelgroep LVB mogelijk was, anderzijds hebben we de methodiek op zijn effectiviteit onderzocht. Dit hebben we gedaan door vragenlijsten en interviews af te nemen bij getrainde medewerkers en opgenomen jeugdigen in drie residentiële instellingen in Nederland. Hierbij hebben we gekeken naar (1) het aantal agressie-incidenten op de leefgroepen, (2) het ervaren leefklimaat door de jeugdigen en (3) het ervaren werkklimaat door de medewerkers. De resultaten laten zien dat (1) de agressie-incidenten op de leefgroepen fors daalden na invoering van Geweldloos Verzet. Verder lieten de resultaten zien dat (2) het open leefklimaat verbeterde (klein effect) en (3) het gevoel van teamsaamhorigheid en teamspirit werd vergroot. Als belangrijke factoren werd genoemd dat Geweldloos Verzet op een gedegen manier geïmplementeerd dient te worden en dat er een goede match moet zijn tussen medewerkers en methodiek.
Wat hebben professionals, ouders en kinderen eraan?
Het was een grote uitdaging om dit onderzoek in de drukke en beweeglijke praktijk van residentiële instellingen te kunnen uitvoeren (we hebben zeven meetmomenten gehad en drie instellingen geïncludeerd in een zogenaamd stepped wedge design). Maar het is ons aardig gelukt. Voor de professionals betekent dit dat Geweldloos Verzet steeds dichterbij het predicaat evidencebased komt, en dat de kans toeneemt dat zij zich in de toekomst wat minder machteloos gaan voelen doordat zij meer ‘wij-gevoel’ ervaren. Voor de jeugdigen en hun
