Als kinderen van jongs af aan leren hun emoties te herkennen en er ruimte aan te geven, zullen ze leren handelen vanuit hun waarden. Dat helpt hen een betekenisvol leven te leiden. Maar dat vergt ook van ons, als professionals, een omslag.
- Marleen de Vries, Tamara Wally, Sien Verbeeck
Wanneer we spreken over ‘emotieregulatie’ gaat het vaak over de invloed die we kunnen uitoefenen op de kwaliteit, duur en intensiteit van onze emoties (Torre en Lieberman 2018). We zijn vooral gericht op het ervaren van zoveel mogelijk positieve en zo weinig mogelijk negatieve emoties. In dit hedonistisch perspectief zit een verborgen paradox: actieve pogingen ons goed te voelen, hebben vaak het tegenovergestelde effect. Wij pleiten dan ook voor een andere visie op emotieregulatie. Zo’n nieuwe kijk vraagt van ons, professionals, niet alleen een andere manier van handelen, ook van beter voelen.
Hard ons best doen om ons beter te voelen, zorgt er in de praktijk vaak voor dat we ons juist minder goed voelen. Technieken als positief denken, ‘omdenken’ of gedachten ‘uitdagen’ vergroten de aandacht voor ons denken. Ze kunnen het effect hebben dat we nog meer in gedachten verstrikt raken. Wanneer het gewoonweg niet lukt een negatieve emotie om te buigen, kan dit leiden tot bijkomende gevoelens van teleurstelling of frustratie. In Acceptance and Commitment Therapy worden dit soort technieken losgelaten. Ciarrochi, Hayes en Sahdra (2022) betogen dat het vanuit ACT niet zo zozeer gaat om ‘je beter voelen‘, maar om ‘beter voelen’. Emotieregulatie gaat in deze benadering over de manier waarop je met emoties omgaat, zonder dat die emoties moeten veranderen.
ACT beziet emoties als innerlijke ervaringen die komen en weer gaan. Het is zinvol ons in elk geval bewust te worden van de innerlijke ervaringen die situaties bij ons oproepen: gevoelens, gedachten en fysieke signalen. Die opmerkzaamheid zorgt ervoor dat we afstand kunnen creëren: we nemen de innerlijke ervaringen waar, maar hoeven er niet direct iets mee te doen. Die afstand helpt emoties toe te laten, ze te ervaren en maakt ons bewust van hun uitwerking op onze gedachten en gedrag. We creëren daarmee een keuze: 1) de emotie en bijkomende gedachten ons gedrag laten bepalen door ernaar te handelen, 2) de emotie onderdrukken door ander of milder gedrag te laten zien, of 3) de emotie de ruimte bieden. De eerste optie laat ons helemaal in de emotie opgaan, wat
