Behandelaren signaleren dat slachtoffers van online seksueel geweld zich meestal melden met (acute) angst- en stemmingsklachten. Jongeren van wie zonder hun instemming seksueel beeldmateriaal is verspreid, zijn meestal voortdurend bezig met het monitoren van de sociale media, om te controleren of er nieuw beeldmateriaal van hen online komt. Veel van hen raken hyperalert en ontwikkelen slaap- en concentratieproblemen. Uit schaamte en angst vermijden ze plekken waar zij (denken) dat zij geconfronteerd kunnen worden met het beeldmateriaal. Doorgaans raken ze hierdoor geleidelijk in sociaal isolement (box 1). De jongeren geven ook aan dat ze last hebben van intrusieve beelden van wat hen is overkomen, en van gefantaseerde rampscenario’s voor wat hen mogelijk nog meer staat te wachten. Zij vertonen de kernsymptomen van een posttraumatische stressstoornis (PTSS), hoewel iemand als gevolg van sexting feitelijk geen PTSS kan ontwikkelen. De klachten voldoen namelijk niet aan het A-criterium van PTSS, behalve natuurlijk als er doodsdreigementen zijn geuit.
Nieuwe problemen in de behandelkamer
Hoe moeten hulpverleners zich verhouden tot de snelle digitale ontwikkelingen, en welke aanpassingen zijn er nodig in interventies om kinderen en jongeren met psychische klachten door online seksueel geweld adequaat te kunnen helpen? Wat ons betreft krijgen alle slachtoffers die klachten ondervinden van seksueel geweld – zowel hands-on als hands-off – idealiter tenminste psycho-educatie, advies over adequate coping en een medische check-up door een kinderarts bij hands-on seksueel misbruik. Ook pleiten wij ervoor dat systematisch in kaart wordt gebracht of er posttraumatische stressklachten aanwezig zijn bij het slachtoffer en zijn of haar ouders/verzorgers.
Box 1: Lotte
De veertienjarige Lotte kent de zestienjarige Frank van school. Wanneer zij hem naaktfoto’s zendt, flirten ze al een tijd met elkaar. Frank vraagt gaandeweg steeds meer van Lotte. Ze voelt zich hierdoor ongemakkelijk. Als Frank niet krijgt waarom hij vraagt, dreigt hij foto’s door te sturen naar klasgenoten, waarop Lotte toch explicieter beeldmateriaal verstuurt. Dan blijkt dat Frank op Instagram beeldmateriaal heeft gedeeld waarop te zien is dat Lotte zichzelf bevredigt. Het heeft ruim een dag online gestaan en is door veel bekende en onbekende leeftijdgenoten gezien en gedeeld. In de daarop volgende maanden moet Lotte vaak ongewild denken aan het moment waarop ze de beelden van zichzelf zag. Ze gaat sindsdien niet meer naar school, is zeer angstig, en bang voor reacties. Ze verblijft voornamelijk in haar kamer, waar ze uren achter de computer doorbrengt om te checken
