Hoe komt het dat het ene kind een dwangstoornis krijgt en het andere niet? Voor een behandeling is het kennen van die oorzaak niet nodig, want de beste behandeling is een gerichte aanpak van de dwangrituelen en de -gedachten. Maar toch blijft het knagen. Zoiets ontstaat toch niet zomaar? Als verklaring voor het ontstaan van psychische stoornissen hanteren we het zogeheten biopsychosociale model: biologische, psychische en sociale factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van psychopathologie en ook van een dwangstoornis. Behalve de erkenning dat veel verschillende factoren een rol kunnen spelen bij het ontstaan van psychische stoornissen, zegt dat model ook weer niet zoveel. Want we weten niet welke biologische, psychologische en sociale factoren een rol spelen. En al helemaal niet hoe ze dat doen.

Er is één factor die veelvuldig is onderzocht bij een dwangstoornis: psychotrauma. Dat is vaak onderzoek naar het voorkomen van een posttraumatische stressstoornis (PTSS) bij patiënten met een dwangstoornis. Bijna altijd wordt een relatie gevonden, zowel bij volwassenen als bij kinderen en jongeren (Nacasch e.a., 2011; Osjerkis e.a., 2017; Lafleu e.a., 2011). Nu zegt het tegelijk voorkomen van twee stoornissen natuurlijk nog niet zo veel. De ene kan het gevolg zijn van de andere, of andersom. Ze kunnen ook beide veroorzaakt zijn door een derde probleem. Daarom is de vraag naar het voorkomen van trauma in plaats van PTSS bij mensen met een dwangstoornis misschien wel interessanter (vgl. Miller & Brock, 2017).

Naar die vraag deden Barzilay en collega’s (2019) een groot onderzoek bij jongeren. Zij deden nog iets interessants. Zij keken niet naar patiënten met een dwangstoornis, maar naar patiënten van afdelingen kindergeneeskunde van het Childrens Hospital of Philadelphia, een groot ziekenhuis met meer dan dertig locaties in drie staten van de VS. Deze patiënten hadden geen hulpvraag voor psychische klachten. Zo konden zij onderzoeken of de relatie tussen trauma- en dwangproblematiek ook voorkomt bij kinderen met subklinische klachten. Zij konden met andere woorden onderzoeken of er een wetmatigheid zit in die relatie, onafhankelijk van de DSM-voorwaarden. Bij meer dan 7000 patiënten tussen 11 en 21 jaar namen zij een gestructureerd interview af, waarbij zij vroegen of zij ooit last hadden gehad van dwanggedachten (akelige gedachten die ze niet willen hebben en die toch komen) en/of dwanghandelingen (onzinnige handelingen die ze toch steeds maar willen uitvoeren) én of zij ooit een traumatische gebeurtenis hadden meegemaakt. Die traumatische gebeurtenissen konden zijn: fysieke bedreiging (aangevallen zijn of hard geslagen of bedreigd met een wapen), een seksuele bedreiging (onder andere aanranding, verkrachting) of een voor henzelf niet bedreigende gebeurtenis, zoals zien dat iemand werd aangevallen, een dood iemand zien. De groep werd ingedeeld in OCS (Obsessieve Compulsieve Symptomen; ten minste ooit één dwanghandeling of één dwanggedachte hebben gehad) en non-OCS, en het meegemaakt hebben van geen, een, twee of meer trauma’s: Traumatic Stressful Events (TSE’s).