Grote datasets verzamelen onder jeugdigen die hulp zoeken in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie: dat is het doel van het DREAMS-project, in de hoop zo de zorg aan deze jeugdigen te kunnen verbeteren
© Metamorworks / stock.adobe.com
Langdurige mentale en/of gedragsproblemen bij kinderen en jongeren zijn geassocieerd met negatieve uitkomsten zoals onderpresteren op school, een verstoorde omgang met leeftijdsgenoten, schoolverzuim, delinquent gedrag en misbruik van alcohol of drugs. Dit soort uitkomsten staan een gezonde ontwikkeling in de weg en vormen een risico voor blijvende problemen in de volwassenheid. Om dit traject van negatieve uitkomsten te voorkomen, is kennis nodig over de risico- en beschermende factoren die een rol spelen bij het ontstaan en het (korte- of langetermijn)verloop van mentale en gedragsproblemen. Bestaande kennis over risicofactoren is doorgaans gebaseerd op groepsgemiddelden, waarbij onvoldoende rekening wordt gehouden met situationele en individuele variatie tussen kinderen, zoals verschillen in de gezins- en schoolsituatie, mogelijke verslavingsproblemen of traumatische gebeurtenissen en verschillen in genetische kwetsbaarheid, cognitie en persoonlijkheid. Om inzicht te krijgen in dit complexe samenspel van factoren zijn echter grote, systematisch verzamelde datasets nodig, bij voorkeur longitudinaal. Die zijn niet voorhanden in de gefragmenteerde Nederlandse kinder- en jeugdpsychiatrie (KJP). Ook internationaal is onderzoek naar deze factoren tot dusverre vaak gebaseerd op kleine groepen kinderen en jongeren.
Begin 2020 hebben daarom vier academische KJP-centra in Nederland (Accare, LUMC Curium, Karakter en Levvel) de handen ineengeslagen om samen te gaan werken op het gebied van zorg en onderzoek. Een belangrijke stap in deze samenwerking is het vormen van ‘DREAMS’, dat voor ‘Dutch REsearch in child and Adolescent Mental health’ staat. De missie van DREAMS is door middel van onderzoek in grote groepen kinderen en jongeren die hulp zoeken in de KJP de zorg te verbeteren. DREAMS wil dit doen door inzicht te krijgen in risico- en beschermende factoren die een rol spelen bij: a) het ontstaan en het verloop van mentale en/of gedragsproblemen, b) het wel of niet succesvol doorlopen van een behandeling en c) de manier waarop veerkracht en gevoelens van geluk en welbevinden bij kinderen en jongeren bevorderd kunnen worden. Om deze factoren goed in kaart te brengen, zijn grote datasets nodig met gegevens over de gezinssituatie, zoals leefomgeving, culturele achtergrond, gezinssamenstelling en mogelijke psychische problemen bij de ouders of bijvoorbeeld ingrijpende gebeurtenissen in het gezin. Daarnaast zijn gedetailleerde gegevens over de mentale en/of gedragsproblemen van het aangemelde kind, plus individuele ‘kindfactoren’, zoals therapiegeschiedenis, cognitieve beperkingen, somatische klachten of verslavingsproblematiek belangrijk. DREAMS beoogt deze grote datasets samen te stellen door op een systematische manier gegevens van alle kinderen die staan ingeschreven bij