Therapeutische fotografie kan van waarde zijn voor jongeren met ernstige emotieregulatieproblematiek. De methode biedt inzicht in eigen functioneren, emoties en gedachten, en in verschillen tussen het eigen perspectief en dat van de ander. LUMC Curium ontwikkelde een eigen aanpak.
In individuele behandeltrajecten in de ggz wordt soms gebruikgemaakt van therapeutische fotografie als methode om tot zelfinzicht te komen. Het is een krachtige en beeldende manier waarop iemand aan een ander kan laten zien hoe hij de wereld ziet en beleeft. Fotografie fungeert zo als middel om uitdrukking te geven aan dingen die niet altijd goed onder woorden gebracht kunnen worden en heeft betrekking op zowel het bewuste als het onbewuste. Denk aan het – onbewust – toevoegen of juist weglaten van informatie, of het op een specifieke manier kaderen van het beeld. Een foto kan zo de verbinding leggen tussen cognitieve en emotionele aspecten van onszelf; tussen de binnen- en buitenwereld (Braet, 2012; Danchin, Weiser, 1999).
Ook in de Kinder- en jeugd- psychiatrie kan fotografie therapeutisch worden ingezet. De essentie van de methode is dat het beeld dat de jongere maakt aansluit bij zijn belevingsproces. Jongeren leren met behulp van fotografie niet alleen zichzelf, maar ook de ander beter begrijpen. Zo ontdekt de jongere bijvoorbeeld dat zijn eigen perspectief en dat van de ander allebei ‘waar’ kunnen zijn. Of komt hij er (na een moment van verwarring) achter dat mensen de wereld op verschillende manieren ervaren; iets wat jongeren met ernstige emotie- regulatieproblemen aan het begin van een behandeling nogal eens lastig vinden om te begrijpen en te accepteren.
Illustratie: Jedi Noordegraaf
Wetenschappelijke (overzichts)- studies en effectstudies (De Coster e.a, 2013, Seifert, 2014) laten zien dat het gebruik van therapeutische fotografie een veelbelovende therapeutische interventie is. Deelnemers leren via fotografie stil te staan bij zichzelf, de eigen gewoonten en gedragspatronen, waardoor het een hulpmiddel kan zijn bij zelfontplooiing en zelfinzicht. Ook leren zij zich op non-verbale wijze uit te drukken en via beelden eigen gevoelens te delen. Het geeft participanten handvatten om oordeelsvrij te leren kijken en zich op een andere manier bewust te worden van de werkelijkheid. Therapeutische fotografie kan leiden tot meer zelfvertrouwen (Gibson, 2018).
De afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC Curium) biedt sinds januari 2021 therapeutische fotografie aan tijdens de dagbehandeling van jongeren met problemen met hun emotieregulatie. Tijdens de dagbehandeling wordt gebruikgemaakt van elementen uit de dialectische gedragsbehandeling voor adolescenten (DGT-A). De afdeling is een pionier op het gebied van therapeutische fotografie: op geen enkele andere plek in de kinder- en jeugdpsychiatrie in Nederland wordt therapeutische fotografie structureel ingezet als onderdeel van de behandeling.
