GZ-psycholoog en bijna-klinisch psycholoog Iris Servatius-Oosterling is pionier op het gebied van autisme bij jonge kinderen. Haar wens is dat professionals meer oog hebben voor de signalen van een anders lopende ontwikkeling (mogelijk wijzend op autisme) in de baby- en peutertijd.
Foto: Aleid Denier van der Gon
Iris Servatius-Oosterling studeerde orthopedagogiek in Utrecht. Op zoek naar een onderwerp voor haar afstudeerscriptie, viel haar oog op een advertentie van de afdeling psychiatrie van het UMC Utrecht. Daar zochten ze studenten voor een project over de vroegsignalering van autisme. Servatius-Oosterling wijdde haar scriptie aan dit onderwerp en daarmee was haar interesse in autisme bij jonge kinderen gewekt. Om er meer over te weten te komen en meer feeling te krijgen met de doelgroep, besloot ze kampen voor kinderen met autisme te begeleiden. De kennis die ze daarmee opdeed, bleek een pre toen ze ging solliciteren. Via het Erasmus MC kwam ze als jonge psycholoog en pedagoog bij Karakter Universitair Centrum in Nijmegen terecht. Precies op dat moment begon daar een wetenschappelijke studie naar vroegsignalering, -diagnostiek en -behandeling van autisme bij baby’s en peuters, onder leiding van hoogleraren Jan Buitelaar en Rutger Jan van der Gaag. Uiteindelijk promoveerde ze ook op dat onderwerp. Servatius-Oosterling werkt nog steeds bij Karakter en is daarnaast voorzitter van het landelijk expertisenetwerk Autisme Jonge Kind (AJK).
Niet wijzen naar dingen om taal ‘uit te lokken’ kan signaal zijn
Zo’n tien jaar geleden besloot je het AJK-netwerk op te richten. Waarom?
“Tijdens haar promotieonderzoek in Utrecht ontwikkelde mijn collega Claudine Dietz samen met anderen een screeningsinstrument dat ouders, verzorgers en professionals helpt beter zicht te krijgen op het gedrag en de ontwikkeling van een kind. In Nijmegen deed ik samen met het team verder onderzoek naar dit instrument. Dat leverde veel kennis op, bijvoorbeeld over hoe je autisme eerder kunt signaleren, wat kenmerken van autisme zijn bij heel jonge kinderen en welke stappen je vervolgens als professional samen met de ouders kan zetten. We hebben in dat onderzoek bijvoorbeeld veel consultatiebureauartsen in de regio Nijmegen geschoold in die vroegsignalering. Dat leverde een enorme toestroom op van heel jonge kinderen bij wie een vermoeden was van autisme. Wij voerden vervolgens uitgebreide diagnostiek uit en dat leidde vaak tot een diagnose. Later zagen we toch weer veel kinderen van vier, vijf, of zes jaar voor het eerst, terwijl we gedurende de looptijd van het onderzoek kinderen
