Gezinnen die een alternatief voor ADHD-medicatie zoeken, kunnen een mindfulness-programma overwegen. ‘Pillen’ bieden weliswaar sneller resultaat, maar na vier maanden doet mindfulness er niet voor onder, zo blijkt uit nieuw onderzoek.
Mensen met ADHD hebben het niet makkelijk. In een wereld van 80 procent ‘neurotypische’ mensen, worden zij als ‘neurodiversen’ voortdurend overvraagd op hun ordeningscapaciteiten, dat wil zeggen het vermogen om alle inkomende informatie te verwerken, inclusief het prioriteren en negeren van informatie. Voor kinderen geldt dit misschien nog sterker. Volwassenen hebben meer mogelijkheden hun eigen omgeving te creëren, terwijl die voor kinderen en jongeren – denk aan school, waar en hoe ze wonen, hun gezin – een gegeven is. Als gevolg van deze overvraging heeft 60 tot 100 pocent van de kinderen met ADHD veel last van stress, die de vorm van meltdowns kan hebben. Dit kan zich uiten in zowel internaliserende (angst, depressie, terugtrekking, suïcidaliteit, slaapproblemen) als externaliserende (agressie, gedragsproblemen, middelenmisbruik) gedragingen (Gillberg e.a., 2004).
De aanwezigheid van één of meer kinderen met ADHD heeft grote gevolgen voor het gezinsfunctioneren: er zijn vaker problemen in de ouder-kindrelatie, de co-ouder- of partnerrelatie, er is meer overbelasting van broers en zussen en een lagere kwaliteit van het functioneren van het hele gezin (Peñuelas-Calvo e.a., 2021). Naast deze kosten voor het kind en gezin zijn medische kosten voor iemand met ADHD per jaar 1500 euro meer dan voor iemand zonder ADHD. Dit gaat voornamelijk om ziekenhuiskosten en kosten voor psychiaters of psychotherapeuten. Daarbij kunnen tot jaarlijks 2800 euro extra kosten komen voor behandeling van de veelvoorkomende co-morbide klachten zoals angst- en stemmingsproblemen (Libutzki e.a., 2019).
Uit vele studies is bekend dat het beoefenen van mindfulness kan leiden tot een afname van angsten, somberheid, depressie, agressie, aandachtsproblemen en gedragsproblemen (Verhaeghen, 2021). Specifiek voor kinderen met ADHD laat een meta-analyse positieve effecten zien van mindfulnesstraining, met name voor vermindering van ADHDsymptomen en ouderlijke stress, maar in mindere mate ook voor internaliserende en externaliserende gedragsproblemen (Lee e.a., 2022).
Mindfulness bij ADHD
Mensen met ADHD hebben moeite met de aandacht ergens bij houden, concentratie, selectieve aandacht (waar richt ik mijn aandacht op en wat negeer ik), flexibele aandacht, en/of inhibitie (het onderdrukken van de aandacht voor een bron van informatie, om de aandacht te kunnen richten op een gekozen focus). Aandacht is echter trainbaar (bijvoorbeeld Verhaeghen, 2021). Tijdens een mindfulnesstraining leren deelnemers om zich bewust te worden van interne prikkels
