De adolescentie, een transitiefase tussen jeugd en volledige volwassenheid, is vaak een periode vol nieuwe mogelijkheden, ontdekkingen, uitdagingen en experimenten. Er is meestal nog wel enige ruimte om fouten te maken, de sociale rollen liggen nog niet zo vast. En ouders, vrienden of anderen staan klaar om te ondersteunen, mocht dat nodig zijn.

Helaas is volwassen worden niet altijd een feest. Onderzoek in de algemene bevolking laat bijvoorbeeld zien dat 25 procent van de psychiatrische stoornissen zich voor het eerst openbaart tussen het 15de en 25ste levensjaar (Kessler et al., 2005). Voor jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) en psychische of gedragsproblematiek is de transitiefase naar volwassenheid vaak ingewikkeld en stressvol. Dat geldt ook voor de overgang naar adequate volwassenenzorg voor jongeren die meerderjarig zijn geworden. Veel jonge mensen met een LVB en psychische of gedragsproblematiek hebben op verschillende momenten behandeling en ondersteuning nodig om hun (zo zelfstandig mogelijke) leven op de rit te krijgen, te houden en als het misgaat weer te krijgen. Juist in de turbulente transitiefase naar volwassenheid is het belangrijk dat de hulp met hen meegroeit en aansluit bij hun behoeftes.

Met onderzoeksproject ‘Transitie Journeys’ willen we professionals toerusten met praktische tips om de zogeheten transitiezorg beter passend te maken voor jongeren en jongmeerderjarigen met een LVB en bijkomende psychische problemen. Dit doen we door breed en vanuit verschillend perspectief kennis en ervaringen te verzamelen, analyseren, bundelen en verspreiden over dit onderwerp. Bij dit onderzoek werken de onderzoekers samen met cliënten, ouders, ervaringsdeskundigen, experts en de werkgroep Transitiepsychiatrie van de Academische Werkplaats Kajak. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door een subsidie van FNO-Mind binnen het Programma GeestKracht.

Harder en collega’s lieten zien dat het stopzetten van de residentiële jeugdzorg bij achttien jaar niet past bij de grote verschillen in ontwikkelingstempo, de specifieke behoeften en de problematiek van jongeren met een LVB en psychische of gedragsproblemen (Harder et al., 2023). Doordat hun LVB niet goed wordt herkend – en de zorg onvoldoende aan hen wordt aangepast – lopen deze jongeren het risico niet adequaat te worden bejegend en overschat en overvraagd te worden. De stress kan hierdoor nog verder toenemen. Bovendien lopen ze