Voor haar promotie deed Koster onderzoek naar de ontwikkeling van persoonlijkheid bij jongeren en hoe persoonlijkheidsproblematiek ontstaat. ‘We worden allemaal als baby geboren en op een gegeven moment zijn er mensen die met persoonlijkheidsproblemen te maken krijgen. Hoe ontstaan die? Tot nu toe worden deze problemen gelabeld als stoornissen en heerst het idee dat mensen met persoonlijkheidsproblematiek van een andere categorie zijn dan gezonde mensen. Daar wil ik vanaf. Iedereen maakt een persoonlijkheidsontwikkeling door én kan met moeilijkheden te maken krijgen in zijn leven. Een mens is meer dan het label dat hij of zij opgeplakt krijgt er zit een verhaal achter ieder mens.’

‘Ik heb onderzoek gedaan bij jongeren omdat de persoonlijkheidsontwikkeling bij hen zo ontzettend belangrijk is, een cruciaal moment. Ze zitten in een levensfase waarin de vragen ‘Wie ben ik?’ en ‘Hoe ben ik geworden wie ik ben?’ centraal staan. Het is de fase waarin hun identiteit ontwikkeld wordt en ik vind dat wij als behandelaars op een zorgvuldige manier moeten omgaan met die levensvragen. Iemand een label opplakken kan enorme gevolgen hebben voor de identiteit en dus de persoonlijkheidsontwikkeling. Want hoe is het om het label borderliner te krijgen? Is dat wat iemands persoonlijkheid definieert? Nee, het is een genuanceerd verhaal van kenmerken van de persoon en diens omgeving.’

Onderzoek naar de narratieve identiteit van jongeren

Met haar onderzoek wil Koster vanuit een ontwikkelingsgericht perspectief kijken naar jongeren en persoonlijkheidsproblematiek. Koster: ‘Mijn onderzoek had een heel breed theoretisch kader, maar een van de meest vernieuwende aspecten daarin is het onderzoek naar de narratieve identiteit van jongeren. Dat gaat over het persoonlijke levensverhaal van jongeren. De aanname daarbij is dat onderdeel van wie jij bent, ook is hoe jij betekenis geeft aan je eigen leven, hoe jij je levensverhaal vertelt. In één-op-één-interviews heb ik jongeren gevraagd of ze konden vertellen over een belangrijk keerpunt in hun leven. Hoe ze dat verhaal vertellen, zegt iets over hun identiteit. Maar ook de betekenis die ze daar zelf aan geven, zegt iets over wie ze zijn en hoe ze naar de wereld en hun eigen geschiedenis kijken.’

‘Vervolgens hebben we de verhalen over die keerpunten geanalyseerd en wat interessant is om te zien, is dat de kenmerken van het verhaal op allerlei manieren gerelateerd zijn aan de kenmerken van de jongere als persoon. We vonden bijvoorbeeld dat jongeren die hoger scoren op de persoonlijkheidstrek neuroticisme, ook mensen zijn die over het algemeen levensverhalen vertelden met een negatievere kleur. Het zijn mensen bij wie het glas halfleeg is. Dus wie jij bent, komt ook tot uiting in het verhaal dat je vertelt.’

Een ontwikkelingsgericht perspectief

Het onderzoeksproject had direct al gevolgen voor de praktijk. ‘Jongeren die meedoen aan het onderzoek vullen de vragenlijsten ook in als onderdeel van hun behandeling’, licht Koster toe. ‘De resultaten worden aan hen teruggekoppeld. Daarnaast hebben we veel geïnvesteerd in scholing om behandelaren mee te nemen in dit gedachtegoed. Namelijk om veel genuanceerder en vanuit een ontwikkelingsgericht perspectief te kijken naar jongeren en naar persoonlijkheidsproblematiek in het bijzonder.’

‘Een interessante vervolgvraag is dan: Als jij op een bepaalde manier je verhaal verandert – en dat is waar therapie natuurlijk over gaat: kun je leren op een andere manier naar jezelf, naar anderen, naar de wereld te kijken? – heeft dat dan ook invloed op wie jij bent en op hoe je functioneert? Ik heb deze vraag nu nog niet kunnen onderzoeken, maar we zijn bijna op het punt dat we daar voldoende data voor hebben.’

Benieuwd naar het proefschrift van Nagila Koster?

Bron: rinogroep.nl