De recente cijfers laten een verontrustende trend zien: het percentage volwassenen met een angststoornis is in Nederland gestegen van 10 naar 15 procent. De gevolgen van angststoornissen voor de samenleving zijn enorm , zoals recent gepubliceerd door het RIVM. ‘De impact móet omlaag’, benadrukt Batelaan. Mensen kunnen niet meer naar de supermarkt of hun werk. Ze raken geïsoleerd en partners nemen taken over. Werkgevers krijgen te maken met hoog ziekteverzuim. Onbedoeld wordt kinderen angstig gedrag aangeleerd.
Vaak opnieuw klachten
Aanvankelijk is een angststoornis – denk bijvoorbeeld aan een fobie – veelal mild, maar na verloop van tijd wordt deze vaak hardnekkiger. Mensen gaan situaties vermijden die bij hen angst oproepen. Ook zijn er vaak bijkomende stoornissen zoals een depressie, of overmatig middelengebruik die de vooruitzichten ongunstiger maken. De huidige behandelingen bieden geen duurzame oplossing; een op de vier mensen krijgt na een succesvolle cognitieve gedragstherapie opnieuw klachten. Een op de drie mensen krijgt opnieuw klachten na afbouw van medicatie. Het voorkómen van terugval is nog geen standaard onderdeel van de behandeling, omdat er nog geen onderzoek is gedaan naar interventies.
Alert zijn bij angstklachten onder jongeren
Om de behandeling van angststoornissen te verbeteren, pleit Batelaan voor een aanpak die beter aansluit op de specifieke kenmerken van de stoornis. Omdat meer dan de helft van de angststoornissen al voor het 18e levensjaar ontstaat, is het belangrijk alert te zijn bij angstklachten onder jongeren en adolescenten. Hardnekkigheid moet worden voorkomen met preventie en tijdige zorg.
Batelaans visie wordt ondersteund door cijfers van een maatschappelijke kosten-batenanalyse, die eind september gepubliceerd wordt. Nu wordt nog te vaak gewacht met behandelen tot de problematiek bij de mensen met een angststoornis ernstiger is geworden, en dat is in haar ogen onverstandig. Om dat te veranderen, is er meer kennis in de samenleving en bij zorgprofessionals noodzakelijk. Daarnaast is het terugdringen van de wachtlijsten in de GGZ essentieel.
Herziene richtlijn Angst- en dwangstoornissen
Batelaan roept verder op tot het ontwikkelen van vervolgbehandelingen, omdat een derde tot de helft van de patiënten onvoldoende herstelt na een eerste behandeling. Het vrijwel ontbreken van vervolgbehandelingen is ook gesignaleerd in de herziene multidisciplinaire behandelrichtlijn angst- en dwangstoornissen die deze week is verschenen. Cognitieve gedragstherapie (CGT) en de inzet van antidepressiva zijn ook in deze herziene richtlijn de belangrijkste behandelingen die aan de orde komen tegen angst- en dwangstoornissen. Nieuw in de herziene versie van de richtlijn is dat het levensloopperspectief is gebruikt. Er staan nu specifieke adviezen in de richtlijn voor het behandelen van kinderen, jeugdigen en ouderen met angst- en dwangstoornissen.
Download de richtlijn Angst- en dwangstoornissen> Startpagina – Angst- en Dwangstoornissen – Richtlijn – Richtlijnendatabase
Bron: amsterdamumc.org
Al jaren begeleid ik kinderen en jongeren met angststoornissen. Hierbij signaleer ik ook bovenstaande trend en ervaar ik dat de ernst van de problematiek de laatste 10 jaren alleen maar aan het toenemen is.
Wat ik in de preventiemaatregelen veelal mis is de rol van ouders. Zij kunnen door kennis over angststoornissen veel betekenen om terugval te voorkomen. Helaas zie ik nog te veel dat er alleen gekeken wordt naar de jongere, zeker als het een jongere ouder is dan 16 jaar. Dan zie ik dat ouders niet meer betrokken worden bij de behandeling.
Mijn ervaring is dat ouders heel blij zijn als zij inzicht ontvangen over de gevolgen van angststoornissen, hoe angst doorwerkt in het brein en vervolgens in het lichaam. Verder hoe angst zich kan uiten in het gedrag. Daarnaast zijn ze blij met goede tips en adviezen om hun kind daadwerkelijk te ondersteunen. De meeste ouders willen hun kind graag helpen alleen doen zij dit niet altijd op de goede manier. Als zij dit leren, kan dit m.i. ook preventief werken.