In juni verscheen het boekje Op de Groei, geschreven door een groep gedreven professionals uit verschillende hoeken van de jeugdhulp, het onderwijs en het onderzoek. Een pleidooi én een uitnodiging voor het ontwikkelen van een gedegen, integraal plan om onze jeugd gezond te laten opgroeien en de jeugdhulp structureel beter te maken.
Vanuit het idee dat we investeringen in kinderen en jongeren nú later dubbel en dwars terug verdienen. In dit plan speelt het onderwijs een belangrijke rol. Onze jeugd laten floreren, zoals de schrijvers zeggen, kan niet zonder ook te investeren in het onderwijs. Inclusief en breed onderwijs. Voor iedereen. Met aandacht voor cognitieve vaardigheden, maar ook voor psychologische en levensvaardigheden. Op scholen met een dergelijke brede aanpak worden de leerprestaties van kinderen beter en verminderen probleemgedrag, angst en depressie.
In Kind en Adolescent Praktijk nr. 3 vind je maar liefst drie bijdragen over onderwijs. Kim Bul en haar collega’s hebben onderzocht hoe voor jongeren met autisme de overgang naar het voortgezet onderwijs minder stressvol kan worden. Op welke specifieke thema’s moet de ondersteuning zich richten? Ze doen daarbij concrete suggesties. Wellicht kunnen die eraan bijdragen dat ook voor deze groep jongeren de overstap naar het VO een stap wordt vol nieuwe kansen en mogelijkheden, in plaats van frustraties en teleurstelling.
Anouck Staff en haar collega’s deden binnen het PAINT-consortium onderzoek naar twee korte en gepersonaliseerde trainingen voor leerkrachten van kinderen met ADHD of druk gedrag. De leerkrachten konden aangeven met welke specifieke gedragingen van kinderen zij aan het werk wilden en kregen vervolgens een training met antecedente (de omgeving zo inrichten dat de kans op gewenst gedrag zo groot mogelijk is) of consequente technieken (belonen van gewenst gedrag). De onderzoekers lieten zien dat beide trainingen effectief waren in vergelijking met een wachtlijstconditie, maar ook in vergelijking met bestaande uitgebreidere programma’s in het verminderen van probleemgedrag. Een mooie en redelijk laagdrempelige toepassing dus, die ook voor drukke leerkrachten haalbaar blijkt, omdat zij samen met de behandelaar een plan maken dat is toegespitst op de specifieke situatie van de leerkracht en het kind.
In het interview lezen we hoe de acceptatie- en commitmenttraining (ACT) leerkrachten kan helpen meer compassie te hebben met zichzelf en met hun leerlingen. Maaike Steeman en Femke Klomp zijn enthousiast en geven trainingen in ACT-vaardigheden aan leerkrachten. Kort gezegd is ACT een benadering waarin je leert om gedachten en gevoelens waar je geen controle over hebt, te accepteren en los te laten. De mindfulnesstoepassingen zijn iedereen wel bekend, maar de toepassing in het onderwijs is betrekkelijk nieuw. Leerkrachten zijn positief over deze training en leren om ook vanuit een ander perspectief naar kinderen en hun gedrag te kijken – wat prachtig aansluit bij de brede functie die een school hoort te hebben, volgens de schrijvers van Op de Groei.
Er wordt dus hard gewerkt aan kennis over effectieve interventies in de schoolcontext. Interventies die helpen moeilijk gedrag van leerlingen te verminderen, hun leerproces (in brede zin) te stimuleren en leerkrachten kundig en wendbaar te maken. Het is belangrijk dat de beschikbare kennis ook voor leerkrachten en andere onderwijsprofessionals toegankelijk is en toegepast wordt. De website van het Nationaal Programma Onderwijs en die van het NJI geven mooie overzichten van werkzame interventies in het onderwijs. Kind & Adolescent Praktijk geeft een podium aan onderzoekers en ontwikkelaars van nieuwe en veelbelovende interventies. Een goed en leerzaam schooljaar gewenst!
Lees meer in Kind en Adolescent nummer 3/2021 >
