De effecten van een gezinspsychiatrische behandeling | Ouders in multiprobleemgezinnen ervaren vaak weinig 'parental self-efficacy', vrij vertaald: opvoedzelfvertrouwen. In deze studie is bij 105 gezinnen onderzocht of dit vertrouwen toeneemt na behandeling en zo ja, of dat van invloed is op hun welzijn en het gezinsfunctioneren. De uitkomsten zijn voorzichtig positief.
Deze afbeelding is illustratief. De afgebeelde personen zijn niet dezelfde als die in het artikel.
Foto: Aleid Denier van der Gon
Multiprobleemgezinnen zijn gezinnen waarbij minimaal één ouder en één kind psychosociale problemen heeft, sprake is van sociaal-economische en opvoedproblemen én langer dan drie jaar ondersteuning of hulp wordt geboden. In 2017 waren er minimaal 25.896 van deze gezinnen, volgens het Nederlands Jeugdinstituut. Dit is een zorgelijk hoog aantal. Het feit dat deze gezinnen al langer dan drie jaar een vorm van hulpverlening ontvangen, laat zien dat deze problematiek hardnekkig is. Veel kinderen die opgroeien in een gezin met problemen op meerdere levensgebieden, ervaren ook op latere leeftijd veel problemen (bijv. Schoon & Melis, 2019), de zogenaamde intergenerationele overdracht. Het is belangrijk om passende hulp te kunnen bieden aan deze gezinnen, opdat het lijden wordt verlicht en de kinderen uit deze gezinnen een basis krijgen waarop een gezonde toekomst kan worden gebouwd. Vanuit sociaal-economisch oogpunt is passende hulp en doorbreken van het intergenerationele patroon eveneens wenselijk: deze gezinnen kosten de gemeente gemiddeld bijna vier keer meer dan overige huishoudens (Kann-Weedage e.a., 2017).
De ernst en alomvattendheid van hun problemen maakt reguliere hulpverlening voor deze gezinnen ontoereikend. Als gevolg van de veelvoud aan problemen waar deze ouders mee kampen, ervaren zij daarnaast vaak gevoelens van aangeleerde hulpeloosheid (Peterson e.a., 1993); ze ervaren geen gevoel van invloed op de gebeurtenissen die hen overkomen. Er zijn weinig interventies die rekening houden met de verwevenheid van de problematiek van multiprobleemgezinnen. Van díe er zijn, zijn slechts enkele kwalitatief goed onderzocht en de effecten van deze interventies zijn vaak klein. De werkzame elementen van de programma’s voor deze gezinnen zijn niet onderzocht, terwijl onderzoek daarnaar juist van belang is om behandelkwaliteit te optimaliseren (Knot-Dickscheit & Knorth, 2019). Een aantal elementen die mogelijk een positieve bijdrage leveren aan het behandeleffect zijn onder andere een behandeling op maat, aandacht in de behandeling voor alle gezinsleden, een focus op het verkrijgen van vertrouwen van het gezin, het gezin actief betrekken bij het maken van alle plannen en doelen en het vergroten van het gevoel van invloed (self-efficacy) van het gezin (Holwerda e.a., 2014).
Gevoel bekwaam te zijn als opvoeder is van groot belang
Opvoedzelfvertrouwen
Self-efficacy is volgens Bandura (1977) de verwachting die men heeft over de persoonlijke effectiviteit bij het uitvoeren van een taak, en is daarmee cruciaal voor de uitvoering en
