Comorbiditeit niet van invloed op resultaat
Kinderen met dyslexie hebben vaak ADHD, ASS of allebei. Is het hebben van comorbiditeit van invloed wanneer zij een behandeling krijgen voor hun leesstoornis? Onderzoek laat zien dat ook van deze kinderen de technische leesprestaties gemiddeld verbeterden tijdens en na de behandeling. Dat zij langer werden behandeld, verklaart deze verbetering niet.
De foto’s bij dit artikel zijn illustratief. De afgebeelde persoon is niet dezelfde als die in het artikel.
Foto: Aleid Denier van der Gon
Dyslexie, zo stelt de Stichting Dyslexie Nederland, is ‘een specifieke leerstoornis die zich kenmerkt door een hardnekkig probleem in het aanleren van accuraat en vlot lezen en/of spellen op woordniveau, dat niet het gevolg is van omgevingsfactoren en/of een lichamelijke, neurologische of algemene verstandelijke beperking’ (SDN, 2016). Deze definitie komt overeen met die van de DSM-5 (APA, 2013). De stoornis in het lezen komt veelvuldig voor in het primair onderwijs. De geschatte prevalentie is 3,6% (Blomert, 2005). Dit betekent dat van de circa 170.000 leerplichtige kinderen die jaarlijks instromen in het primair onderwijs, er meer dan 6000 dyslexie hebben. Het regulier onderwijs, inclusief extra begeleiding in het onderwijs, volstaat voor hen niet. De gevolgen van een leesstoornis kunnen groot zijn. Een verminderde leesvaardigheid geeft vaak beperkingen op sociaal, psychisch en emotioneel gebied, zoals problemen met studie en werk, depressieve gevoelens en faalangst (Ruijssenaar e.a., 2008). Om die reden is het van belang dat leerlingen met leesstoornissen zo goed mogelijk begeleid en behandeld worden.
Verschillende neuropsychologische interventies zijn effectief om kinderen met een leesstoornis nauwkeuriger en effectiever te laten lezen en/of spellen. Het oefenen van de focus op klank-teken- en teken-klankkoppeling, een vaardigheid die essentieel is voor het technisch lezen, is bijvoorbeeld bewezen effectief in het verbeteren van de decodeervaardigheden van kinderen met een leesstoornis (Tilanus e.a., 2019; Struiksma & Bakker, 2006).
Dyslexie gaat nogal eens samen met psychiatrische problemen. Van de kinderen met een leesstoornis heeft bijvoorbeeld 18-42% ook aandachttekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) (Wilcutt & Pennington 2000). Tevens komt in onderzoek naar voren dat circa 14% van de kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS) een leesstoornis heeft (Hof vander, 2009). Het is overigens onbekend welk percentage van de kinderen met een leesstoornis ASS heeft. Kinderen met een leesstoornis en een comorbide psychiatrische stoornis, zoals ADHD en ASS, hebben een grotere kans om vroegtijdig school te verlaten en hebben een slechter toekomstperspectief dan kinderen met een leesstoornis zonder comorbiditeit (Wilcutt e.a., 2001).
