Een belangrijk uitgangspunt sinds de transformatie van de jeugdzorg in 2015 is gezinnen motiveren zelf na te denken over hun doelen en de vraag hoe ze, samen met hulpverleners, aan die doelen willen werken (Van Yperen et al., 2004). Geen onlogische vraag, want uit onderzoek weten we dat zorg effectiever is wanneer hulpverleners samen met gezinsleden concrete doelen opstellen en deze regelmatig evalueren (Van Yperen e.a., 2004; Bartelink, e.a., 2017; Van der Steege & Zoon, 2017). Een gezin wordt op deze manier ‘eigenaar van het probleem’ en er wordt gedurende de rit beter overlegd over ieders bijdrage en aanpak. Verder blijkt dat hulpverleners die in samenwerking met gezinnen doelen opstellen hier voldoening uithalen en het idee hebben meer te kunnen bereiken met het gezin.

Samen doelen stellen klinkt echter eenvoudiger dan het is. In het proces van kennismaken, elkaar gaan vertrouwen en de hectiek van alledag is het niet altijd vanzelfsprekend dat professionals met gezinnen heldere doelen opstellen, afspraken maken over de bijbehorende acties en samen geregeld evalueren of de doelen worden bereikt. Daarbij vraagt de transformatie van professionals dat zij als generalisten in sociale wijkteams met een grote diversiteit aan doelen kunnen werken. Hoewel deze wijk- of gebiedsteams per gemeente in samenstelling, taakstelling en organisatie verschillen, worden ze bijvoorbeeld geacht ook een grote rol te spelen in de omgang met (on)veiligheid in gezinnen. Belangrijk daarbij is dat zij gezamenlijk gestructureerd risico’s inschatten met behulp van een veiligheidschecklist, afspraken vastleggen, waken over het beperken van veiligheidsrisico’s, en de situatie en aanpak regelmatig evalueren (Inspectie Jeugdzorg, 2015). Wanneer dit niet gebeurt en een individuele professional de onveiligheid alleen intuïtief inschat, is deze inschatting niet beter dan kansniveau (Van der Put, 2018).

Hoewel het werken met doelen en het inschatten van onveiligheid belangrijke pijlers zijn onder de transformatie is nog niet onderzocht in hoeverre professionals in buurt- of wijkteams dit ook daadwerkelijk doen en of zij zich daarin ook competent voelen. Om daarachter te komen, hebben we onderzoek gedaan bij de Utrechtse buurtteams ‘Jeugd en Gezin’: specifiek op jeugd en gezin gerichte teams die expliciet werken vanuit de doelstellingen van de transformatie. De teams zijn samengesteld uit jeugd- en gezinsspecialisten uit verschillende organisaties. Deze gezinswerkers leggen samen met een gezin de hulpvraag en ondersteuningsdoelen vast in een gezinsplan en bieden zoveel ondersteuning als naar schatting nodig is. De gezinswerker benut hierbij zijn eigen professionaliteit, heeft intervisie met collega’s en gebruikt een gezinsplan