Het consortium concludeert dat er op dit moment bij scholen, ouders en gemeenten een kennistekort aan effectieve behandelmethodes voor ADHD en druk gedrag is. Men weet niet of de behandelmethoden effectief zijn of de werkzaamheid wel is onderzocht.
De huidige bestaande en bewezen effectieve interventies combineren gedragstherapeutische technieken om probleemgedrag bij kinderen te voorkomen met technieken om gedrag achteraf te beïnvloeden. Ze werken met stimuluscontrole én met contingentiemanagement. Stimuluscontroletechnieken zijn bijvoorbeeld: meer structuur bieden, duidelijke regels stellen en een andere volgorde van activiteiten uitproberen. Bij contingentiemanagement gaat het om vaardigheden als prijzen en negeren van gedrag.
Deze bestaande trainingsprogramma’s vragen veel tijd, waardoor vroegtijdig wordt afgehaakt en over wordt gegaan op medicatiegebruik. Uit de onderzoeksresultaten van PAINT blijkt hoe effectief korte interventies kunnen zijn.
Twee korte interventies
Voor het ontwikkelen van de korte interventies haalden de onderzoekers de technieken voor stimuluscontrole en contingentiemanagment in bewezen effectieve interventies uit elkaar. Ze verwerkten beide technieken apart in twee korte gedragstherapeutische trainingen voor respectievelijk ouders en leerkrachten, die ze uittesten in micotrials. Wat blijkt – los van elkaar zijn de interventies mogelijk al even effectief als de langduriger trainingen die worden aangeboden.
Oefenen
In de trial werd bepaald door de ouders aan welk probleemgedrag van hun kind ze wilden werken, in welke dagelijkse situatie. Vaak noemden ouders treuzelen en ongehoorzaamheid in de ochtend. De onderzoekers maakten samen de ouders een aanpak waarmee ze direct praktisch aan de slag konden. Die werden tijdens de bijeenkomsten geoefend. Dat werkte en de ouders waren er tevreden mee. Slechts 4% stopte voortijdig met de training.
Een meta-analyse heeft laten zien dat tijdens de training oefenen met ouders en leerkrachten bijdraagt aan de effectiviteit. De onderzoekers wilden ook weten of het aanbieden van de ene techniek bovenop de andere nog meerwaarde had. Daarom kon een klein aantal ouders en leerkrachten een training met zowel de stimuluscontrole, als de contigentiemanagementtechnieken volgen. De data van deze single case study worden nu geanalyseerd.
Volgende stap
De volgende stap is de twee clusters van technieken samenvoegen tot een interventie van twee zittingen van twee uur. De effectiviteit moet uit vervolgonderzoek blijken. De korte, gerichte aanpak kan tot een betere doorstroming en snellere hulp aan kinderen en hun ouders en leerkrachten leiden. En tot minder medicatiegebruik. Dat willen de onderzoekers graag toetsen.
Netwerk
De samenwerking die door het consortium is ontstaan is blijvend en het blijkt nu makkelijker om partijen bereid te vinden tot deelname aan een vervolgstudie. Er is een sterk internationaal netwerk opgebouwd, door het opzetten en uitvoeren van een Individuele Patiënt Data Meta-Analysis (IPDMA). Daarin zijn data uit eerdere studies gecombineerd. Door de IPDMA wordt nu beschikt over een grote database, ook voor toekomstige geavanceerde analyses.
De meeste resultaten van het consortium zijn nog niet gepubliceerd. Naar verwachting zullen meerdere artikelen in de loop van 2020 gepubliceerd worden.
Door: Accare-therapeut Lianne van der Veen en projectleider Barbara van den Hoofdakker
Bron: ZonMw
Gerelateerde informatie
- De onderzoekers hebben ook de beslisboom opgesteld voor de Zorgstandaard ADHD
- Jeugdhulp voor kinderen met gedragsproblemen, Lisa Wessels, Annabeth Groenman, Marike Serra, Barbara van den Hoofdakker, Pieter Hoekstra, voor Kind en Adolescent Praktijk/september 2019
- ADHD-Vragenlijst (AVL) en AVL vragenformulieren en sleutel
