Wat is schoolweigering?
David: “We spreken over schoolweigering als een kind of adolescent uit angst of om andere sociaal-emotionele redenen niet meer naar school wil. Bij jongere kinderen speelt verlatingsangst vaak een rol, terwijl we bij oudere kinderen regelmatig angst voor sociale situaties, faalangst of stemmingsklachten zien. Schoolweigering kan ook ontstaan door een specifieke gebeurtenis, zoals een scheiding, verhuizing of vervelend voorval op school, denk aan pesten. Ook kan iemand moeite hebben met de overgang van de lagere naar de middelbare school.”
Floor: “Als het tijd is om naar school te gaan, kan een kind in huilen uitbarsten, zich verzetten of in paniek raken. Ook zien we vaak lichamelijke klachten als hoofdpijn, buikpijn en misselijkheid zonder dat hier een medische oorzaak voor te vinden is.”
En wat is het vooral niet?
David: “Het is belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen verschillende typen problematisch schoolverzuim, omdat er andere oorzaken aan ten grondslag liggen. Om daar onderlinge consensus over te bereiken, stelden we onlangs samen met een groep internationale experts bij een Lorentz Workshop vast welke typen dat zouden moeten zijn. Schoolweigering is namelijk iets anders dan spijbelen, waarbij er een gebrek aan interesse en motivatie is om naar school te gaan. Ouders weten dan vaak niet waar hun kind is, terwijl het kind bij schoolweigering meestal gewoon thuis is. En waar spijbelen regelmatig gepaard gaat met gedrag zoals liegen, stelen of vernielen, is er bij schoolweigering dikwijls geen sprake van antisociaal gedrag, behalve opstandig gedrag gerelateerd aan de weerstand tegen naar school moeten. Een derde type problematisch schoolverzuim wordt veroorzaakt door ouders die hun kinderen thuishouden van school, bijvoorbeeld doordat zij zelf geen positieve ervaring hadden op school en daardoor de meerwaarde van onderwijs niet zien. En we zien ook steeds vaker een vierde type: kinderen die voor korte of langere tijd geen onderwijs krijgen door redenen die vanuit de school zelf komen. Denk aan schorsing, maar ook aan geen passend onderwijs kunnen krijgen.”
Schoolweigeren is iets anders dan spijbelen
Wat is het voordeel van de indeling in deze typologie?
David: “De indeling klinkt logisch en simpel, maar er is lang gediscussieerd over de voor- en nadelen. En nog steeds is niet iedereen het er mee eens. Zo beweren tegenstanders dat er sprake is van een zekere overlap tussen de kenmerken van spijbelen en schoolweigering, waardoor het volgens hen niet zinvol is om over
