Het weren van smartphones uit klaslokalen per 1 januari 2024 is een groot succes, zeggen leraren en schoolleiders van middelbare scholen. Leerlingen praten meer met elkaar, letten beter op in de klas en steken daar meer op.
Het weren van smartphones uit klaslokalen per 1 januari 2024 is een groot succes, zeggen leraren en schoolleiders van middelbare scholen. Leerlingen praten meer met elkaar, letten beter op in de klas en steken daar meer op. Daarnaast zijn er steeds meer ouders van basisscholieren die elkaar stimuleren om hun kind (nog) geen smartphone te geven. Dit laatste is in navolging van het boek Generatie Angststoornis, wat sociale media met onze kinderen doen van sociaal psycholoog Jonathan Haidt. Uit het meta-onderzoek dat hij beschrijft, blijkt dat adolescenten minstens 40 uur per week vrije tijd doorbrengen met hun mobiel. Een fulltime baan! Dat terwijl kinderen ook naar school gaan, huiswerk moeten maken en hun nachtrust nodig hebben. En dan hebben we het nog niet eens over sporten, boeken lezen of met vrienden een spelletjes doen… Zoals de titel van het boek suggereert, lijkt de smartphone – en vooral de socialmedia-apps die je daarmee 24 uur per dag binnen handbereik hebt – de belangrijkste oorzaak te zijn voor de afnemende mentale gezondheid van onze kinderen en adolescenten. In zijn boek vraagt Haidt de lezer of je iemand anders de controle zou geven over het lichaam van je kind. Hoogstwaarschijnlijk wil je dat niet. Waarom geven we wel de controle over de geest en de emoties van je kinderen aan vreemdelingen?
Al ben ik me ervan bewust dat de smartphone zeer verslavend is, ik ervaar (zoals vele anderen) hoe onmisbaar het apparaat is in mijn dagelijkse leven – ik betaal ermee, volg het nieuws, check in in het ov, facetime met mijn dochter aan de andere kant van de wereld. Als ik per ongeluk de deur uitloop zonder mijn telefoon, voel ik me naakt en kwetsbaar. Tegelijkertijd verfoei ik die afhankelijkheid en kwetsbaarheid.
Als oma van een speelse peuter hoop ik dat hij zijn hele jeugd kan genieten van een heerlijke tijd, waarin hij de fysieke wereld ontdekt, met echte ervaringen, leuke uitdagingen in de buitenlucht en fijne vrienden. Waarin hij gezonde rolmodellen tegenkomt in plaats van influencers. Waarin hij niet op veel te jonge leeftijd in een online wereld terecht komt die hem niet als kind, maar als klant ziet, en die hem met ziekmakende algoritmes ongezonde content opdringt in de strijd om zijn aandacht. En dat wanneer het moment komt dat hij zijn eerste smartphone krijgt, er meer bescherming is voor kinderen dan er de afgelopen vijftien jaar was. Want regelmatig vrees ik voor de uitwassen van sociale media, zoals het verschijnsel ‘hikikomori’ waar Jonathan Haidt ook over schrijft. Op onze website tref je een boeiend artikel van hoogleraar Peter Muris over dit syndroom, waarbij doorgaans jonge mensen zich volledig terugtrekken uit het sociale en maatschappelijk leven. Er zijn aanwijzingen dat dit ook in Nederland steeds vaker voorkomt. Onze toenemende afhankelijkheid van schermen en het feit dat het zo makkelijk is geworden om volledig online te leven, speelt hierbij ongetwijfeld een grote rol. Een must-read voor iedere behandelaar die te maken krijgt met deze jonge kluizenaars.
Over de auteur
Annemarie de Leng is hoofdredacteur van Kind en Adolescent Praktijk en psycholoog bij DC-klinieken.
