Een vijfenzeventig-jaar-durend Harvard-onderzoek heeft uitgewezen dat betekenisvolle relaties met vrienden, familie en geliefden zorgen voor een langer en gezonder leven. Mensen met een sterk sociaal vangnet kunnen zich beter aanpassen aan moeilijke situaties en zo depressies en lichamelijke klachten voorkomen. Onderzoeker Robert Waldinger vertelt erover:

Het belang van een schoolomgeving

Eenzaamheid is echter een grotendeels onzichtbaar, maar veelvoorkomend probleem onder adolescenten. Het is onduidelijk bij wie en wanneer, in hoeverre er een taboe op rust, en hoe gevoelens van eenzaamheid voor verschillende groepen kunnen worden doorbroken.

In het onderzoeksproject ‘Building 4 Belonging’ meten Prof. Carolien Rieffe en haar onderzoeksteam met slimme smartwatches de eenzaamheid onder leerlingen met specifieke behoeften, zoals autisme. De vakgroep van Rieffe in Twente, Human Media Interaction, is sterk in de ontwikkeling van sensortechnieken en innovatieve wearables.

Rieffe: ‘Het doel van Building 4 Belonging is het mentale welzijn en de social belonging van leerlingen op hun middelbare school meetbaar te maken met smartwatches op het moment zelf, en deze vervolgens te verbeteren. Hierbij ligt onze focus op leerlingen met autisme, al zijn verbeteringen in de sociale en fysieke ruimte op basis van deze nieuwe kennis bruikbaar voor heel veel leerlingen. De leerlingen met autisme vormen een belangrijke bron van informatie hoe naar het probleem van eenzaamheid te kijken. Vaak is de schoolomgeving voor hen onprettig, te druk, te lawaaierig, net als voor veel andere leerlingen. Dat kan leiden tot slechte concentratie, vermoeidheid en stress, of zelfs schooluitval met als gevolg sociale isolatie.’

Real-time metingen 

Het onderzoeksteam gaat leerlingen real-time via een speciale smartwatch volgen bij hun bewegingen in het schoolgebouw. Met de ontwikkeling van dit smart monitoringsysteem kunnen scholen eenzaamheid in realtime meten in de context waarin dit optreedt en vervolgens interventiedoelen identificeren en testen. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld heel laagdrempelig aangeven hoe ze zich voelen bij een bepaalde ruimte of situatie. Rieffe en collega’s hopen met deze real-time metingen data te vergaren over bijvoorbeeld akoestiek en de fysieke inrichting. Samen met de doelgroepen worden tools voor scholen ontworpen om kansengelijkheid te versterken, eenzaamheid te verminderen en een sense of belonging te bevorderen.

Volgens Rieffe komt eenzaamheid onder bepaalde groepen jongeren vooral voor in de tijd tussen de lessen. ‘In de pauzes, in de schoolgangen, daar gebeurt het. Heb je tijdens zo’n pauze niemand om mee te kletsen? Of overweldigt een drukke ruimte veel te veel? Dat levert gevoelens van eenzaamheid