Door: Bouko Bakker, Simone Tijdink, Sara Bungener, Klarina Lingmont, Liza Sonneveld
Toegankelijke en inclusieve zorg is belangrijk om LHBTI+ jongeren goede hulpverlening te kunnen bieden. Circa 1 op de 10 jongeren identificeert zich als LHBT+. LHBT+ jongeren hebben meer last van angst, depressie en suïcidaliteit dan hetero en cisgender jongeren. LHB-jongeren doen 4,5 keer zo vaak en transgender jongeren 10 keer zo vaak een poging tot zelfdoding dan heteroseksuele en cisgender jongeren. Toch is de aandacht voor LHBTI jongeren niet vanzelfsprekend in de jeugdzorg en jeugd-GGZ. Ook voor een organisatie zelf is het van belang dat alle werknemers, dus ook LHBT werknemers, een veilig klimaat ervaren. LHBT werknemers hebben in het algemeen vaker te maken met ongewenst gedrag en discriminatie op de werkvloer, met o.a. hoger verzuim als gevolg. Hoe maak je een jeugdzorg of (jeugd-)GGZ instelling LHBTI+ inclusief voor iedereen?
Sociaal klimaat en kennisniveau
De eerste stap naar een inclusief zorgklimaat is om als jeugdzorgorganisatie of (jeugd-)GGZ instelling zicht te krijgen op het sociale klimaat en het kennisniveau binnen de eigen instelling, hoe sensitief en inclusief is dit? Vinden jeugdzorg- en (jeugd-)GGZ medewerkers homoseksualiteit net zo normaal als heteroseksualiteit? Weten hulpverleners hoe ze moeten ingrijpen wanneer er een negatieve opmerking wordt gemaakt over de seksuele oriëntatie van een jongere, gezinslid of collega? Wat doen hulpverleners wanneer er een jongen op de groep gepest wordt omdat hij zich in de ogen van anderen meisjesachtig kleedt? Is het voor jongeren zichtbaar dat een organisatie LHBTI+ vriendelijk is?
Met de antwoorden op deze vragen kan vervolgens gericht een verbeterslag gemaakt worden, zodat de instelling LHBTI+ inclusief wordt voor jongeren en medewerkers, en daardoor passende zorg kan bieden.
Het kan voor medewerkers soms lastig zijn om in te schatten wanneer en op welke manier aandacht nodig is voor seksuele oriëntatie en genderidentiteit. De algemene houding en openheid van medewerkers ten aanzien van seksuele oriëntatie en genderidentiteit vormt een belangrijke basis voor goede hulpverlening aan LHBTI+ jongeren. Voor jeugdzorg en (jeugd-)GGZ organisaties die een kwaliteitsslag willen maken ten behoeve van inclusieve zorg, is het belangrijk om zicht te hebben op de opvattingen, kennis en vaardigheden van medewerkers ten aanzien van seksuele- en genderdiversiteit. In 2016 hebben Rutgers (Expertisecentrum seksualiteit) en Spirit (jeugdzorg organisatie Amsterdam, sinds juli 2020 gefuseerd met de Bascule, academisch centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie, tot Levvel) hiervoor een vragenlijst ontwikkeld en als ‘LHBTI+ Organisatiescan’ afgenomen onder alle medewerkers, van receptionisten, tot ICT medewerkers, hulpverleners en directie. Met de aanbevelingen uit deze scan is Spirit aan de slag gegaan en in 2018 werd – door een externe audit – het Roze Loper certificaat verkregen als eerste jeugdzorg instelling in Nederland.
Eind 2019 is de LHBTI+ Organisatiescan herhaald en uitgebreid naar de medewerkers van de Bascule met oog op de voorgenomen fusie van Spirit en de Bascule tot Levvel. In dit artikel beschrijven we de meerwaarde van een dergelijke organisatiescan en de opbrengsten van het gevolgde verbetertraject. Dit doen we door een aantal uitkomsten te bespreken en voorbeelden te geven van verbeterstappen die genomen werden op basis van deze scanuitkomsten. Aan het onderzoek uit 2019 namen 713 medewerkers deel, waarvan 70% werkzaam in de directe hulpverlening (aan individuele kinderen/jongeren/gezinnen en/of aan groepen kinderen/jongeren) en 30% in ondersteunende of
